Chính sách visa mới của Nhật Bản: Cơ hội lớn cho lao động Việt Nam

Nước ta là một nước có nguồn nhân lực trẻ, dồi dào. Hiện nay, chúng ta có khoảng 580.000 người Việt Nam đang lao động theo các hợp đồng chính thức ở khoảng 40 nước và vùng lãnh thổ. Ngoài ra còn có một số lượng không nhỏ trên 100.000 người đi lao động không theo các hợp đồng lao động (các nước tiếp nhận coi là lao động không hợp pháp do phần lớn số này nhập cảnh bằng visa du lịch và ở lại lao động không phép, không hợp đồng lao động chính thức…).

Trong đó, chúng ta đang có khoảng 150.000 người Việt Nam sang Nhật Bản thuộc diện thực tập sinh, làm việc trong các nhà máy, công ty, nông trại, có thu nhập bình quân  khoảng 24 triệu VND/tháng. Ngoài ra, số học sinh sang học tiếng Nhật có khoảng 80.000 người, họ được phép tham gia lao động ngoài giờ, giới hạn 28 giờ/tuần với mức lương khoảng 150.000 VND/giờ.

Chính sách visa mới có thể hứa hẹn mức lương cao hơn, điều kiện lao động tốt hơn và ổn định hơn. Dự kiến, trong vòng 5 năm, Nhật Bản sẽ tiếp nhận tối đa 345.500 người vào làm việc trong 14 ngành nghề. Đây sẽ là cơ hội rất tốt cho người lao động Việt Nam tìm kiếm các công việc kỹ thuật
cao, mức lương hợp lý… được tiếp cận với nền văn minh công nghiệp hiện đại. Những người chịu khó phấn đấu (tay nghề, trình độ tiếng Nhật) sẽ có cơ hội thi vào trình độ lao động cao hơn, lương cao hơn, đời sống và chế độ gia đình được bảo đảm hơn, thậm chí có cơ hội được làm việc và sinh sống cùng gia đình ở Nhật Bản tới suốt đời. Những người không có khả năng thi lên trình độ lao động cao hơn thì vẫn có lợi ích từ chính
sách visa này. Họ được làm việc tối đa 5 năm và khi về nước sẽ có trình độ tay nghề, tiếng Nhật cao…, họ sẽ được tuyển dụng vào các công ty Nhật Bản ở Việt Nam với mức lương cao hơn lao động phổ thông.

Và cuối cùng là với số thực tập sinh và du học sinh trên 200.000 người thì đây là cơ hội để các bạn này luyện tập, nâng cao trình độ tay nghề và tiếng Nhật trong thời gian ở Nhật Bản, để chuẩn bị thi sau khi họ hoàn thành chương trình thực tập sinh. Với các bạn học tiếng, nếu đã có trình độ tay nghề của một trong 14 ngành nghề ưu tiên của kỹ năng đặc định loại 1 (gồm: xây dựng, công nghiệp chế tạo tàu biển, sửa chữa ô tô, công việc liên quan nghiệp vụ trong sân bay, nghiệp vụ khách sạn, chăm sóc người già, vệ sinh tòa nhà, nông nghiệp, ngư nghiệp, chế biến thực phẩm, dịch vụ ăn uống – nhà hàng, gia công nguyên liệu, gia công cơ khí và cơ điện – điện tử) hoặc năm ngành nghề của kỹ năng đặc định loại 2 (gồm: xây dựng, công nghiệp chế tạo tàu biển, sửa chữa ô tô, công việc liên quan nghiệp vụ trong sân bay và nghiệp vụ khách sạn) có thể thi ngay vào những ngành nghề mà Nhật Bản đã lên kế hoạch tổ chức thi tuyển.

Điểm mới của hai loại visa kỹ năng đặc định loại 1 và loại 2 là gì?

– Các bạn có đủ trình độ tiếng Nhật và chuyên môn có thể được tham gia thi và nếu đạt tiêu chuẩn sẽ được chuyển sang loại visa cao hơn; Các bạn đã hoàn thành thực tập sinh 3 năm hoặc người có chứng chỉ tiếng Nhật N4 mới có thể sẽ được miễn kiểm tra (Bộ Tư pháp Nhật Bản đang soạn thảo).

– Các bạn kỹ năng 1 có thể thi lên kỹ năng 2 mà không cần hết hợp đồng lao động; và cao hơn họ có thể đăng ký visa thường trú không xác định thời hạn,được mang theo vợ/chồng và con nếu đáp ứng được điều kiện theo quy định, hưởng các chế độ như visa của người lao động nước ngoài (như kỹ sư, kỹ thuật viên cao cấp, điều dưỡng viên).

– Hiện nay, Bộ Tư pháp Nhật Bản đang chuẩn bị ban hành hướng dẫn, mặt khác giữa hai nước có thể sẽ phải ký một Hiệp định lao động để hướng dẫn quy trình tuyển dụng ứng viên cho hai loại visa này.

Việc tham gia lao động 2 loại visa này đối với người Việt Nam có thuận lợi và khó khăn gì?

Về thuận lợi thì rất rõ, người Việt lao động cần cù và chăm chỉ, ham học hỏi và thông minh, do vậy, khi các tiêu chí thi cử đã rõ ràng thì sẽ là nguồn động lực để các bạn Việt Nam tích cực học tập và tham gia thi tuyển. Mặt khác, sau hơn 10 năm tham gia các chương trình thực tập sinh, số lượng người Việt Nam đủ tiêu chuẩn để tự động xét visa kỹ năng 1 rất nhiều. Tôi tin rằng số lượng người tham gia lao động theo kỹ năng 1 sẽ rất lớn.

Tuy nhiên, khó khăn thì không nhỏ. Trong các phương châm của nội các Nhật Bản thông qua, thì Nhật Bản sẽ không tiếp nhận lao động từ những quốc gia không thực hiện đầy đủ trách nhiệm nhận trở lại người bị trục xuất. Đồng thời, Nhật Bản sẽ thận trọng xem xét visa cho công dân các quốc gia hiện có nhiều người cư trú bất hợp pháp, tội phạm, phá hợp đồng lao động tại Nhật Bản. Những quốc gia có việc tuyển dụng không minh bạch, có nhiều công ty môi giới bất hợp pháp, việc giả mạo giấy tờ sẽ nằm trong danh sách những nước hạn chế cấp visa loại này.