Du học Nhật Bản có mấy con đường? Là những hình thức nào?

Bạn đang lên kế hoạch du học Nhật Bản và tưởng rằng mọi người đều sẽ bắt đầu bằng việc học tiếng Nhật tại một trường Nhật ngữ? Thực tế không phải vậy. Du học Nhật hiện nay có nhiều hình thức linh hoạt, được thiết kế phù hợp với từng độ tuổi, mục tiêu, khả năng tài chính và trình độ học vấn khác nhau.

Từ học tiếng, học nghề, đại học, cao học, đến du học học bổng hoặc trao đổi ngắn hạn, mỗi hình thức đều có ưu điểm riêng, nhưng cũng đòi hỏi sự chuẩn bị tương ứng.

Và nếu bạn chưa rõ mình nên đi theo lộ trình nào, bài viết này sẽ giúp bạn:

• Hiểu toàn cảnh các hình thức du học Nhật hiện nay
• So sánh thời gian, chi phí, yêu cầu đầu vào của từng hình thức
• Biết nên chọn hướng đi nào phù hợp nhất với điều kiện và ước mơ của mình

1. Du học tiếng Nhật (Trường Nhật ngữ)

Đây là hình thức du học phổ biến nhất với học sinh – sinh viên Việt Nam những năm gần đây, đặc biệt là những bạn chưa có trình độ tiếng Nhật hoặc chưa xác định rõ ngành học tương lai. Nhiều người thường chọn học tại trường Nhật ngữ trong 1-2 năm trước khi thi vào đại học, trường chuyên môn hoặc chuyển sang làm việc.

Thời gian học: Từ 1 năm đến 2 năm, tùy theo kỳ nhập học (tháng 1, 4, 7, 10).

Đối tượng phù hợp:

• Học sinh vừa tốt nghiệp THPT
• Sinh viên đại học muốn bảo lưu để học tiếng
• Người đã đi làm nhưng muốn xây nền tảng tiếng Nhật bài bản trước khi học lên

Mục tiêu chính:

• Học tiếng Nhật để thi vào các trường đại học, cao đẳng, senmon tại Nhật
• Nâng cao trình độ tiếng để đủ điều kiện xin việc, chuyển visa lao động
• Làm quen với môi trường sống, học tập và văn hóa Nhật Bản

Ưu điểm:

• Yêu cầu đầu vào đơn giản, không đòi hỏi trình độ tiếng Nhật ban đầu
• Lộ trình linh hoạt, dễ chuyển hướng học lên
• Có thể vừa học vừa làm thêm (tối đa 28 giờ/tuần) theo quy định của chính phủ Nhật
• Phù hợp với người lần đầu đi du học, cần thời gian thích nghi

Nhược điểm:

• Không cấp bằng chính quy, chỉ là chương trình đào tạo ngôn ngữ
• Sau khi kết thúc khóa học tiếng, bắt buộc phải chuyển lên học tiếp hoặc đổi tư cách lưu trú để ở lại
• Bị kiểm soát chặt về độ tuổi và hồ sơ nếu người học trên 25 tuổi
• Rủi ro cao nếu không có kế hoạch học tiếp cụ thể → dễ bị đánh trượt COE hoặc visa

Lưu ý khi chọn hình thức này:

• Chỉ nên chọn học tại trường Nhật ngữ nếu bạn thực sự có kế hoạch học lên chuyên môn sau đó
• Nên tìm trường có liên kết trực tiếp với senmon, đại học để chuyển tiếp dễ dàng hơn
• Nếu bạn đã trên 25 tuổi, hãy giải trình kỹ mục đích học tiếng và kế hoạch học lên sau khóa học

2. Du học hệ Senmon – Học nghề thực tiễn, dễ xin việc tại Nhật

Nếu bạn muốn nhanh chóng có tay nghề, xin việc tại Nhật sau tốt nghiệp mà không mất quá nhiều thời gian như đại học, thì trường chuyên môn (senmon gakkou) là lựa chọn lý tưởng. Đây là hình thức đào tạo nghề được chính phủ Nhật công nhận, với chương trình học thiên về thực hành, sát với nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp Nhật Bản.

Thời gian học: 2 năm (một số ngành kéo dài 3 năm)

Đối tượng phù hợp:

• Học sinh đã tốt nghiệp THPT
• Người đã học xong trường Nhật ngữ
• Người muốn chuyển ngành hoặc học nghề thực hành thay vì nghiên cứu

Mục tiêu chính:

• Đào tạo kỹ năng chuyên môn phục vụ công việc
• Nhận bằng kỹ sư thực hành (専門士 – Senmonshi) được công nhận trên toàn Nhật Bản
• Tăng cơ hội xin việc, ở lại Nhật theo diện visa kỹ thuật, nhân văn, tri thức quốc tế

Ưu điểm:

• Thời gian học ngắn, chi phí hợp lý hơn đại học
• Chương trình học thiên về thực hành, sát thực tế
• Dễ dàng xin việc ngay sau khi tốt nghiệp, được hỗ trợ giới thiệu việc làm
• Một số trường có liên kết thực tập, phỏng vấn với doanh nghiệp trong ngành

Nhược điểm:

• Yêu cầu tiếng Nhật đầu vào khá cao, tối thiểu N3
• Ít đào tạo chuyên sâu lý thuyết hoặc nghiên cứu học thuật
• Không phù hợp với người muốn học tiếp lên cao học, nghiên cứu hoặc định hướng học thuật

Các ngành học phổ biến tại senmon:

• Điều dưỡng – chăm sóc người cao tuổi
• Thiết kế, hoạt hình, mỹ thuật
• Khách sạn, nhà hàng, du lịch
• CNTT, phát triển phần mềm
• Cơ khí, điện, tự động hóa
• Kinh doanh, marketing

Lưu ý khi chọn trường senmon:

• Ưu tiên chọn trường có tỷ lệ tốt nghiệp cao và hỗ trợ việc làm cho du học sinh quốc tế
• Nên tìm hiểu kỹ về hướng visa sau khi học xong, nhất là nếu bạn muốn ở lại làm việc lâu dài
• Với những bạn học trái ngành hoặc đã ngoài 25 tuổi, hãy chuẩn bị kỹ kế hoạch học tập và lộ trình nghề nghiệp sau tốt nghiệp để hồ sơ được đánh giá cao

Gợi ý đọc thêm: Cách viết kế hoạch học tập du học Nhật – Dành riêng cho hệ senmon và người học nghề giúp bạn có bài luận ấn tượng khi nộp hồ sơ.

3. Du học hệ Đại học – Cao đẳng

Nếu bạn hướng đến con đường học thuật bài bản, muốn học chuyên sâu một ngành nghề cụ thể và mở rộng cơ hội nghề nghiệp, định cư lâu dài tại Nhật hoặc các quốc gia phát triển khác, thì du học đại học, cao đẳng tại Nhật Bản là lựa chọn đáng cân nhắc.

Thời gian học:

• Đại học: 4 năm
• Cao đẳng: 2-3 năm
• Một số ngành như y, nha, thú y học kéo dài 5-6 năm

Đối tượng phù hợp:

• Học sinh vừa tốt nghiệp THPT, muốn học chính quy tại Nhật
• Sinh viên đang học đại học tại Việt Nam muốn chuyển tiếp
• Người đã học xong trường Nhật ngữ, có năng lực ngoại ngữ tốt

Mục tiêu chính:

• Nhận bằng cử nhân (学士 – gakushi) được công nhận quốc tế
• Phát triển kiến thức chuyên ngành và tư duy học thuật
• Tạo nền tảng vững chắc cho việc xin việc, học tiếp lên cao học hoặc định cư

Ưu điểm:

• Bằng cấp có giá trị cao, được chấp nhận rộng rãi
• Cơ hội nhận học bổng từ chính phủ, trường hoặc doanh nghiệp
• Mở rộng mạng lưới quan hệ, tiếp cận các cơ hội nghiên cứu, việc làm chất lượng cao
• Một số ngành được phép ở lại Nhật đến 1 năm sau khi tốt nghiệp để tìm việc

Nhược điểm:

• Yêu cầu đầu vào cao hơn các hình thức khác
• Phải vượt qua kỳ thi EJU, nộp bài luận, phỏng vấn, hoặc chứng chỉ tiếng Nhật/Anh
• Học phí cao, thời gian học kéo dài → yêu cầu tài chính ổn định và kế hoạch dài hạn

Điều kiện đầu vào:

• Tốt nghiệp THPT đủ 12 năm học
• Có bằng JLPT N2 trở lên (hoặc tiếng Anh với chương trình bằng tiếng Anh)
• Kết quả EJU tốt (hoặc SAT/IELTS tùy từng trường)
• Một số trường yêu cầu viết bài luận và phỏng vấn online

Ngành học phổ biến tại các trường đại học Nhật:

• Kinh tế – Quản trị kinh doanh
• Công nghệ thông tin – Kỹ thuật – AI
• Thiết kế – Kiến trúc – Truyền thông
• Quốc tế học – Nhật Bản học
• Giáo dục – Ngôn ngữ
• Khoa học môi trường – Năng lượng – Công nghệ sinh học

Gợi ý đọc thêm: Các loại học bổng du học Nhật Bản – Cách săn học bổng khi học đại học để giảm bớt chi phí và tăng cơ hội học tại trường top.

4. Du học hệ Thạc sĩ – Tiến sĩ tại Nhật Bản

Nếu bạn đã có nền tảng đại học vững chắc, yêu thích nghiên cứu và muốn đi xa hơn trên con đường học thuật hoặc giảng dạy thì du học thạc sĩ (修士課程) hoặc tiến sĩ (博士課程) tại Nhật Bản chính là cánh cửa lớn dẫn đến những cơ hội học thuật, nghề nghiệp và định cư lâu dài.

Thời gian học:

• Thạc sĩ: 2 năm
• Tiến sĩ: 3 năm (có thể kéo dài đến 5 năm tùy ngành và tiến độ luận án)

Đối tượng phù hợp:

• Người đã tốt nghiệp đại học (đối với bậc thạc sĩ) hoặc có bằng thạc sĩ (đối với tiến sĩ)
• Người có định hướng làm nghiên cứu, giảng viên, chuyên gia lĩnh vực chuyên môn
• Người muốn học lên để tăng năng lực chuyên môn và cơ hội việc làm quốc tế

Mục tiêu chính:

• Phát triển năng lực nghiên cứu chuyên sâu
• Tham gia vào các đề tài quốc tế, công bố khoa học
• Làm nền tảng cho công việc trong học viện, tập đoàn, viện nghiên cứu hoặc tổ chức quốc tế

Ưu điểm:

• Cơ hội nhận học bổng toàn phần từ chính phủ Nhật (MEXT), JASSO, hoặc từ trường
• Môi trường học thuật chất lượng cao, nhiều giáo sư đầu ngành
• Có thể làm nghiên cứu sinh (kenkyusei) trước khi chính thức vào chương trình nếu chưa đủ điều kiện
• Tăng khả năng ở lại Nhật lâu dài, xin visa làm việc hoặc visa chuyên gia

Nhược điểm:

• Hồ sơ xét tuyển kỹ lưỡng, quy trình kéo dài từ 6-12 tháng
• Cần có giáo sư hướng dẫn (supervisor) từ trường đại học tại Nhật đồng ý tiếp nhận
• Yêu cầu đề cương nghiên cứu rõ ràng, bài luận cá nhân sâu sắc, thư giới thiệu học thuật
• Trình độ tiếng Nhật hoặc tiếng Anh phải cao (tùy chương trình)

Điều kiện cần chuẩn bị:

• Bằng cấp học thuật rõ ràng, bảng điểm tốt
• CV học thuật và kế hoạch nghiên cứu logic, thực tế
• Chứng chỉ tiếng Nhật (N2–N1) hoặc tiếng Anh (IELTS 6.5+, TOEFL iBT 80+)
• Thư mời từ giáo sư (với hình thức du học tự túc hoặc xin học bổng MEXT dạng nghiên cứu sinh)

Ngành học phổ biến ở bậc cao học:

• Kỹ thuật, Công nghệ thông tin, Môi trường
• Khoa học đời sống, Y sinh, Dược học
• Kinh tế, Quản trị, Chính sách công
• Giáo dục, Xã hội học, Nhân học
• Ngôn ngữ học, Văn hóa Nhật Bản, Quốc tế học

5. Du học theo chương trình trao đổi

Không nhất thiết phải ở Nhật nhiều năm hay theo đuổi bằng cấp mới có thể gọi là “du học”. Nếu bạn là sinh viên đại học tại Việt Nam, đang theo học tại một trường có liên kết với đại học ở Nhật, thì chương trình trao đổi (student exchange) chính là cơ hội tuyệt vời để trải nghiệm học tập quốc tế trong thời gian ngắn nhưng đầy giá trị.

Thời gian học: Từ 1 học kỳ (6 tháng) đến 1 năm học

Đối tượng phù hợp:

• Sinh viên đại học năm 2-4 tại các trường đại học Việt Nam có chương trình liên kết hoặc MOU với trường Nhật
• Có thành tích học tập khá, trình độ tiếng Nhật hoặc tiếng Anh tốt
• Mong muốn trải nghiệm học tập và văn hóa Nhật mà không cần chuyển toàn bộ lộ trình học sang Nhật

Mục tiêu chính:

• Giao lưu học thuật, trao đổi văn hóa
• Rèn luyện ngoại ngữ trong môi trường bản ngữ
• Làm nền tảng để xin học bổng hoặc du học chính quy trong tương lai

Ưu điểm:

• Thủ tục đơn giản hơn vì bạn không cần xin COE (Chứng nhận tư cách lưu trú)
• Không yêu cầu chuyển bằng cấp, bạn vẫn tiếp tục học tại trường ở Việt Nam
• Học phí thường được miễn giảm toàn phần hoặc theo chính sách đối ứng giữa hai trường
• Có thể nhận được học bổng hỗ trợ như JASSO (trung bình 80,000 yên/tháng)

Nhược điểm:

• Không được cấp bằng tại Nhật
• Hết thời gian trao đổi, bạn phải quay về Việt Nam hoàn tất chương trình chính
• Chỉ giới hạn cho sinh viên đang theo học tại trường có liên kết quốc tế với Nhật

Điều kiện cần chuẩn bị:

• GPA khá trở lên (thường từ 7.5/10 hoặc 3.0/4.0 tùy trường)
• Trình độ tiếng Nhật tối thiểu N3 hoặc tiếng Anh (IELTS 6.0+) tùy chương trình
• Hồ sơ gồm bảng điểm, thư giới thiệu, bài luận mục tiêu cá nhân
• Tham gia phỏng vấn xét duyệt từ phía trường gửi và trường tiếp nhận

Gợi ý đọc thêm: Cách săn học bổng JASSO cho sinh viên trao đổi – Điều kiện và cách apply để tận dụng tối đa cơ hội tài trợ khi tham gia chương trình ngắn hạn.

6. Du học tự túc & Du học học bổng

Khi nói đến du học Nhật Bản, bên cạnh việc chọn trường hay ngành học, điều quan trọng không kém là bạn sẽ đi theo hình thức tự túc hay học bổng. Mỗi con đường có ưu và nhược riêng, và việc hiểu rõ hai lựa chọn này sẽ giúp bạn lập kế hoạch phù hợp với năng lực học tập và tài chính cá nhân.

Du học tự túc

Đây là hình thức phổ biến nhất hiện nay, trong đó người học hoặc gia đình tự chi trả toàn bộ chi phí: học phí, sinh hoạt phí, vé máy bay, phí làm hồ sơ và các chi phí cá nhân khác.

Ưu điểm:

• Chủ động chọn trường, ngành, khu vực mà bạn muốn học
• Không bị ràng buộc bởi yêu cầu học lực quá cao
• Hồ sơ xét tuyển thường nhanh chóng, đơn giản hơn

Nhược điểm:

• Chi phí cao, trung bình từ 160–250 triệu VNĐ/năm tùy hệ học và khu vực
• Nếu không có học bổng hỗ trợ, người học dễ áp lực tài chính
• Phải tự cân đối học và làm thêm, nếu quá tải, dễ ảnh hưởng kết quả học tập

Du học học bổng

Hình thức này dành cho những ứng viên có học lực tốt, năng lực ngôn ngữ cao hoặc hoàn cảnh khó khăn nhưng có ý chí phấn đấu, được các tổ chức chính phủ, trường học, doanh nghiệp tài trợ một phần hoặc toàn phần chi phí học tập.

Các loại học bổng phổ biến:

• MEXT (Monbukagakusho): học bổng toàn phần từ chính phủ Nhật
• JASSO: học bổng hỗ trợ sinh hoạt phí (80,000 yên/tháng)
• Học bổng trường: giảm học phí 30-100%
• Học bổng doanh nghiệp, tổ chức tư nhân

Ưu điểm:

• Tiết kiệm phần lớn chi phí (thậm chí được chi trả toàn phần)
• Tăng uy tín và giá trị hồ sơ
• Mở rộng cơ hội giao lưu học thuật, nghiên cứu, hoặc cơ hội việc làm sau tốt nghiệp

Nhược điểm:

• Cạnh tranh cực kỳ cao, tỷ lệ chọn lọc gắt gao
• Quy trình xét duyệt dài, nhiều vòng
• Yêu cầu học lực xuất sắc, tiếng Nhật/Anh tốt, bài luận, phỏng vấn, thư giới thiệu chỉn chu

7. Kết luận

Du học Nhật Bản không phải chỉ có một con đường, và cũng không có hình thức nào là “tốt nhất cho tất cả mọi người”. Điều quan trọng là bạn hiểu rõ bản thân đang ở đâu, mong muốn điều gì và có khả năng chuẩn bị đến mức nào, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp, bền vững và lâu dài.

Lời khuyên từ ICOGroup:

• Nếu bạn còn trẻ, hãy đi theo con đường học bài bản: từ học tiếng → đại học/senmon → đi làm
• Nếu bạn đã đi làm, hãy cân nhắc học nghề, học cao học hoặc xin học bổng chuyên sâu
• Nếu tài chính không vững, hãy săn học bổng và chọn khu vực học phí thấp hơn như tỉnh lẻ
• Và nếu bạn từng sang Nhật theo diện tu nghiệp sinh, hãy tận dụng lợi thế tiếng Nhật và kinh nghiệm sống để thiết kế một hồ sơ du học hợp lý, trung thực và có định hướng.

Bạn chưa biết nên bắt đầu từ hình thức nào? Đừng lo, hãy để đội ngũ tư vấn của Du học Nhật ICOGroup đồng hành cùng bạn từ bước chọn hình thức phù hợp đến khi đặt chân đến Nhật.

Đăng ký tư vấn miễn phí ngay hôm nay, vì mỗi lộ trình đúng sẽ tiết kiệm cho bạn không chỉ thời gian mà cả tương lai phía trước.

Thông tin liên hệ:

• Hotline/Zalo: 0329 013 013
• Fanpage: https://facebook.com/DuhocNhatbanICOGroup/
• Website: https://duhocnhatico.edu.vn/